Wraz z szerokim rozwojem branży pojazdów szynowych, przez lata wzrastały także wymagania, jakie nowoczesne pojazdy tego typu powinny spełniać. Szereg wymogów został ujęty w spisie norm – dla nas będą to głównie normy europejskie, których zarówno producenci pojazdów jak i ich administratorzy powinni przestrzegać, starając się dopuścić dany pojazd do użytku.
Bardzo istotną kwestię w kontekście bezpieczeństwa poruszania się pojazdami szynowymi stanowią tematy związane z zagrożeniami wynikającymi z pożarów i innych zdarzeń wypadkowych, które będą prawdziwym testem zarówno dla całego systemu przeciwpożarowego zainstalowanego w pojeździe, jak i dla infrastruktury – a więc elementów pojazdu, a co za tym idzie – materiałów, z jakich został on zbudowany i wykończony.
Kwestie bezpieczeństwa przeciwpożarowego w naszym regionie reguluje tak zwana norma palnościowa EN 45545-2. Aby pojazd mógł zostać dopuszczony do użytku, powinien spełniać jej zapisy.
Norma palnościowa EN 45545-2 – czego konkretnie dotyczy?
Norma palnościowa EN 45545-2 to najkrócej mówiąc – zbiór założeń przeciwpożarowych, które muszą być zachowane w pojazdach szynowych przeznaczonych do użytku. Precyzując – w normie tej znajdziemy informacje na temat cech, jakie powinny posiadać materiały, których producent użyje do wykończenia pojazdu. Reguluje ona między innymi takie kwestie jak: toksyczność danego materiału przy kontakcie z ogniem lub wysoką temperaturą, szybkość wydzielania przez materiał ciepła, a także poziom emisji dymu wydzielanego przez materiał.
Zgodnie z normą tą materiały użyte przy produkcji pojazdów szynowych powinny:
- nie być łatwopalne – trudnopalność materiałów sprawi, że ogień będzie przemieszczał się po pojeździe wolniej lub nawet się zatrzyma w jednej jego części, co z kolei ma ogromne znaczenie podczas ewakuacji kierowcy czy pasażerów,
- cechować się małym stopniem toksyczności przy kontakcie z ogniem i wysokimi temperaturami – dzięki temu nie powstanie zagrożenie zatrucia osób przebywających w pojeździe toksycznymi gazami,
- emitować jak najmniej dymu – dzięki temu łatwiej będzie z płonącego pojazdu uciec, nie ryzykując przy tym zaczadzeniem.
Co może stanowić trudność dla producentów pojazdów szynowych?
Zachowanie założeń normy palościowej nie zawsze jest proste. Producenci muszą znaleźć materiały, które będą ją spełniały, a przy tym muszą starać się, by pasowały one do rodzaju pojazdu, nie zaburzały komfortu i estetyki pojazdu, a także były korzystne z ekonomicznego punktu widzenia.
Jak można się domyślić – główną trudność będzie stanowiło dostosowanie do założeń normy wszelkich elementów metalowo-gumowych, a zwłaszcza elementów metalowo-gumowych zawieszenia. Zanim przepisy palnościowe weszły w życie, wykorzystywano wątpliwe mieszanki gumowe, które nie cechowały się zbyt wysokim stopniem odporności na ogień. Później, gdy mieszanki ulepszono, były one już trudniej palne, lecz okazały się mało wytrzymałe (groziło im kruszenie, krótsza żywotność, mniejsza elastyczność). Dziś producenci poszukują materiałów, które będą zarówno cechowały się wysokim stopniem trudnopalności, jak i dobrymi parametrami fizycznymi, odpowiadającymi za ich żywotność.
Jakie są rozwiązania materiałowe?
Na szczęście tego typu materiały istnieją. A potwierdzić to można, patrząc na przykład na pojazdy Elf.eu, których producentem jest bydgoska firma PESA, a które dziś pokonują tysiące kilometrów po czeskich szynach. W pojazdach tych zastosowano innowacyjne elementy metalowo-gumowe zawieszenia, które zaprojektował producent MMR Group TransComfort, a które spełniają założenia normy palnościowej EN 45545-2 na poziomie HL2! Oznacza to, że są one zarówno trudnopalne, jak i wytrzymałe i dopasowane do różnych potrzeb pojazdów szynowych.