Pociągi osobowe, towarowe, cysterny przewożące substancje chemiczne i inne materiały, pojazdy administracyjne, wojskowe czy nawet tramwaje – to wszystko przykłady pojazdów szynowych, z którymi na co dzień mamy pośrednio lub bezpośrednio do czynienia. Ich sprawne funkcjonowanie ma ogromne znaczenie dla pasażerów podróżujących po kraju, gospodarki, funkcjonowania przedsiębiorstw i zachowania nieprzerwanego łańcucha dostaw, a nawet całej infrastruktury kolejowej.
Zgodnie z prawem pieczę nad pojazdami kolejowymi w Polsce sprawuje prezes UTK (Urzędu Transportu Kolejowego), który w zgodzie z właściwymi rozporządzeniami krajowymi i europejskimi dba o prawidłowość utrzymania sieci i pojazdów kolejowych – w tym o zagadnienia związane z ich serwisowaniem.
Choć prezes UTK pełni nadzór nad całym systemem utrzymania pojazdów kolejowych, odpowiedzialność za poszczególne jednostki kolejowe w Polsce – zgodnie z Rozporządzeniem 2019/779 – spoczywa na ich bezpośrednich zarządcach (podmiotach do tego zobligowanych i upoważnionych, a także wpisanych do europejskiego rejestru pojazdów szynowych). Na czym jednak owo utrzymanie pojazdów szynowych polega?
Na czym polega utrzymanie pojazdów szynowych i jaką rolę odgrywa w nim serwis?
Idąc dalej za zapisami rozporządzenia 2019/779, możemy dowiedzieć się, że w kontekście utrzymania pojazdów kolejowych podmiot nimi zarządzający powinien spełniać 4 podstawowe funkcje. A są to:
- funkcja zarządzania,
- funkcja rozwoju utrzymania,
- funkcja zarządzania utrzymaniem taboru,
- funkcja przeprowadzania utrzymania.
Spełnianie ich wszystkich sprawi, że podmiot zarządzający będzie w stanie w sposób prawidłowy i należyty zadbać w pełni o powierzony mu tabor i dopełnić wszelkich starań, by był on utrzymany (w tym serwisowany) odpowiednio.
Znając, współtworząc i egzekwując system utrzymania pojazdów szynowych, podmiot zarządzający nimi powinien być więc w stanie zagwarantować kilka kwestii, które bezpośrednio definiują, czym owo utrzymanie jest i w jaki sposób powinno przebiegać.
Warto pamiętać, że według ustaleń prawnych mówimy tu o:
- spełnianiu wszelkich przepisów i wymogów wynikających tak z przepisów TSI, jak i z prowadzonej dokumentacji,
- wdrażaniu środków kontroli ryzyka i stosowaniu wspólnych metod oceny bezpieczeństwa w zakresie działań monitorujących,
- zobowiązaniu wykonawców do spełniania i wdrażania powyższych środków,
- gwarancji, że działania służące utrzymaniu pojazdów szynowych były identyfikowalne.
Do działań tych z pewnością zaliczyć możemy regularne serwisowanie pojazdów szynowych, które odgrywa istotną rolę w całym procesie utrzymania.
Jakie są wyznaczniki prawidłowego serwisowania pojazdów szynowych?
Aby działania związane z utrzymaniem i serwisowaniem taboru kolejowego były nie tylko zgodne z zarządzeniami, procedurami i prawem, ale również skuteczne i bezpieczne, administratorzy sieci kolejowych i zarządcy pojazdów szynowych powinni pamiętać o 3 najważniejszych wyznacznikach prawidłowego serwisowania.
A oto one:
1. Pilnowanie terminów i regularności przeglądów oraz serwisu
Bardzo istotną kwestią w zakresie prawidłowego utrzymania taboru szynowego jest pilnowanie terminów zbliżających się przeglądów technicznych floty, jak i stosowanie się do zaleceń producentów pojazdów i elementów ich wyposażenia w zakresie dat ważności części stosowanych w pojazdach. Chcąc utrzymać tabor w idealnym stanie i działać zgodnie z prawem, należy przestrzegać zasad mówiących o regularności powyższych działań.
2. Serwisowanie pojazdów przeprowadzane w warunkach specjalistycznych
Aby mieć pewność, że serwis będzie skuteczny, rzetelny i w efekcie przyniesie same korzyści dla floty kolejowej, należy zarówno przestrzegać wszelkich wytycznych związanych z serwisowaniem pojazdów udzielanych przez producentów zarówno pojazdów jak i części (np. elementów gumowo-metalowych), ale i zlecać prace serwisowe specjalistom pracującym w renomowanych zakładach serwisowych.
3. Nieoszczędzanie na częściach zamiennych – używanie jakościowych części oryginalnych
Zgodnie z prawem niektóre elementy wyposażenia pojazdów szynowych (z uwagi na zachowanie bezpieczeństwa) powinny być wymieniane nie tylko w momencie, gdy ulegają awarii, lecz również po upływie określonego czasu (w wielu przypadkach okres ten mieści się w zakresie 6-8 lat). W związku z tym możemy być pewni, że moment wymiany części nadejdzie i warto się na niego przygotować. Przede wszystkich należy tu pamiętać, że tylko oryginalne części zamienne od uznanych producentów w 100% zdadzą egzamin. I choć stosowanie tańszych zamienników, które parametrami technicznymi odbiegają od swoich oryginalnych wzorów, nie musi drastycznie wpływać na poziom bezpieczeństwa taboru, to w perspektywie czasu może przynieść więcej awarii i konieczności częstszego serwisowania pojazdów oraz wymieniania części.
Co na to prawo?
Oczywiście powyższe kwestie nie biorą się znikąd. Na straży bezpieczeństwa i prawidłowego funkcjonowania taboru szynowego stoją przepisy prawa kolejowego krajowego, jak i europejskiego. Wśród nich najważniejszymi z punktu widzenia zarówno administratorów sieci kolejowych/pojazdów szynowych, jak i Urzędu Transportu Kolejowego, są:
- wspomniane już rozporządzenie 2019/779 – które między innymi określa obowiązki podmiotu zarządzającego taborem w zakresie utrzymania go, funkcji, jakie musi spełniać, a także mówi o szczegółowych przepisach związanych z systemem certyfikacji podmiotów zarządzających pojazdami szynowymi,
- rozporządzenie wykonawcze UE 2018/545 – traktujące o procedurach udzielania zezwoleń dla pojazdów kolejowych,
- rozporządzenia europejskie dotyczące technicznych specyfikacji interoperacyjności kolei,
- rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12.10.2005r. mówiące o warunkach technicznych użytkowania pojazdów kolejowych w Polsce,
- a także odpowiednie dokumenty normalizacyjne i specyfikacje techniczne właściwe dla danego typu pojazdu szynowego.
Profesjonalne serwisowanie pojazdów szynowych zapewnia MMR Group TransComfort.